Στην Ελλάδα, μια εφημερίδα δίνει φωνή σε πρόσφυγες

Από την αρχή της προσφυγικής κρίσης το 2015, ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο στην Αθήνα δημιούργησε μια εφημερίδα για τους πρόσφυγες όπου μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα στη μητρική τους γλώσσα. Οι θετικές επιπτώσεις αυτού του προγράμματος είναι πολυάριθμες, αλλά η εύρεση χρηματοδότησης για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του παραμένει δύσκολη.

«Τα μέσα ενημέρωσης δεν μιλούν πραγματικά για τη ζωή των προσφύγων ή τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε». Αυτή είναι η παρατήρηση του Fridoon Joinda, ενός Αφγανού πρόσφυγα που έφτασε στη Λέσβο το καλοκαίρι του 2016. Όπως και άλλοι πρόσφυγες, συμμετέχει στο πρόγραμμα “Αποδημητικά Πουλιά”, μια εφημερίδα που δημιουργήθηκε από το μη κερδοσκοπικό σωματείο Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Ο Fridoon γράφει διάφορα άρθρα στην εφημερίδα η οποία αποτελεί έναν πραγματικό χώρο ελευθερίας έκφρασης για εκείνον.

«Αυτή η εφημερίδα μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε φωνή. Μπορώ να εκφράσω τα συναισθήματά μου ή τις σκέψεις μου αναφορικά με την κατάσταση των προσφύγων, για παράδειγμα. Είναι ένας καλός τρόπος να προσεγγίσουμε τους ανθρώπους και να τους ενημερώσουμε για την πραγματικότητά μας», εξηγεί ο ίδιος που ήταν δημοσιογράφος στη χώρα του.

Η ιδέα για αυτή την εφημερίδα ξεκίνησε το 2015, στην αρχή της προσφυγικής κρίσης. Τότε, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Δίκτυο) συνάντησε νεαρούς Αφγανούς πρόσφυγες που αναζητούσαν έναν τρόπο να εκφραστούν, καθώς δεν συμφωνούσαν καθόλου με την κάλυψη των μέσων ενημέρωσης γύρω από τους πρόσφυγες. «Δεν ήταν ευχαριστημένοι με την εκπροσώπησή τους στα μέσα ενημέρωσης, έτσι τους βοηθήσαμε να γράψουν και να διηγηθούν τις ιστορίες τους», θυμάται ο Πάνος Χριστοδούλου, διευθυντής του Δικτύου.

Από το 2016, η εφημερίδα “Αποδημητικά Πουλιά” διανέμεται πολλές φορές κατά τη διάρκεια του έτους και διαθέτει ιστότοπο. Μπορείτε να διαβάσετε πολλά άρθρα σε διάφορες γλώσσες, από Φαρσί έως Αραβικά, Ουρντού και μερικές φορές ακόμη και γαλλικά. Στην έντυπη έκδοση, η οποία μπορεί να βρεθεί ειδικότερα ως ένθετο της ελληνικής καθημερινής Εφημερίδας των Συντακτών, τα άρθρα δημοσιεύονται στην πρωτότυπη γλώσσα του συγγραφέα, ακολουθούμενα από μετάφραση στην αγγλική γλώσσα.

Τα άρθρα είναι ποικίλα και το πρόγραμμα έχει επεκταθεί με την πάροδο των ετών, συμπεριλαμβάνοντας πλέον μετανάστες δεύτερης γενιάς, καθώς και νέους Έλληνες. Όλοι είναι ηλικίας 13 έως 24 ετών και είναι εθελοντές. «Διευκολύνουμε τη διαδικασία ένταξης των προσφύγων στην κοινωνία, ειδικά με αυτή τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών ανθρώπων. Αυτό καθιστά δυνατή την αποφυγή αρνητικών αντιδράσεων εναντίον των προσφύγων και την καταπολέμηση της ξενοφοβίας», δηλώνει ο Πάνος Χριστοδούλου.

Ένα έργο που απειλείται;

Η χρηματοδότηση παραμένει μείζον πρόβλημα, εγείροντας το ζήτημα της βιωσιμότητας της εφημερίδας Αποδημητικά Πουλιά. Μόνο η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) υποστηρίζει αυτό το έργο φέτος, γεγονός που καθιστά το μέλλον αβέβαιο. «Προσπαθούμε να βρούμε περισσότερη υποστήριξη, αλλά είναι πάντα μια πρόκληση, όπως και για πολλά άλλα έργα. Νομίζω όμως ότι για τα Αποδημητικά Πουλιά είναι ακόμα πιο δύσκολο, γιατί πολλοί δωρητές δεν θέλουν να συνδεθούν με ένα έργο για τους πρόσφυγες», εκφράζει με λύπη ο Πάνος Χριστοδούλου.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κάνει ακόμη πιο περίπλοκη την αναζήτηση χρηματοδότησης, καθώς μεγάλη βοήθεια κατευθύνεται πλέον στους Ουκρανούς πρόσφυγες. Παρά τις προκλήσεις, ο διευθυντής της οργάνωσης θέλει πάνω απ’ όλα να επικεντρωθεί στα θετικά, δηλαδή στις πολλές επιπτώσεις αυτού του έργου στους πρόσφυγες που συμμετέχουν σε αυτό. «Είχαμε νέους που στην αρχή δεν ήξεραν πώς να γράφουν το μικρό τους όνομα. Με αυτό το έργο απέκτησαν αυτοπεποίθηση. Ένιωσαν ότι πλέον ανήκουν κάπου και ότι ακούγεται η φωνή τους. Είναι απαραίτητο να τους δοθεί ένας χώρος ώστε να μπορούν να εκφραστούν.

Στόχος της εφημερίδας Αποδημητικά Πουλιά είναι επίσης να αντισταθμίσει την υποεκπροσώπηση και μερικές φορές τη στερεοτυπική κάλυψη και παρουσίαση των προσφύγων στα μέσα ενημέρωσης. Μια έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης το 2017 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι πρόσφυγες και οι μετανάστες έχουν στη διάθεσή τους περιορισμένες ευκαιρίες να μιλήσουν άμεσα για τις εμπειρίες και τα βάσανά τους. Τις περισσότερες φορές, αναφέρονται και αναπαρίστανται στις εικόνες ως σιωπηλά θύματα».

Για τον Fridoon, η αρθρογραφία αποτελεί επίσης έναν τρόπο να καταγγείλει την κατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα και ειδικά, όπως ο ίδιος αναφέρει, τις συνθήκες που επικρατούν στους καταυλισμούς, κυρίως στα ελληνικά νησιά. Αλλά ακόμα κι αν προχωρήσει και συνεχίσει τις σπουδές του στην Αθήνα, οι αναμνήσεις από το ταξίδι του και τη μετάβασή του από την Τουρκία στην Ελλάδα μέσα σε μία βάρκα δεν μπορούν να σβήσουν. «Όλη αυτή η διαδικασία ήταν πολύ δύσκολη. Δουλεύω τόσο σκληρά, αλλά παρόλο που προσπαθώ να αποσπάσω τον εαυτό μου από αυτήν την πραγματικότητα και να είμαι συναισθηματικά λογικός, απλά δεν μπορώ, είναι απλά λυπηρό».

Πηγή: www.courrierdesbalkans.fr