Η γνωστή παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου μας μιλά για το επάγγελμα της, τα δικαιώματα του παιδιού και μοιράζεται τις σκέψεις της γύρω από την ορθή ανατροφή ενός παιδιού εν μέσω μιας ταραγμένης κοινωνικο- οικονομικά περιόδου, όπως αυτή που διανύουμε τα τελευταία χρόνια.
Τι σημαίνει η δουλειά σας για εσάς; Τι σας τράβηξε προς αυτό το επάγγελμα και τι σας κρατάει ακόμα σε αυτό όλα αυτά τα χρόνια;
Βρίσκω συναρπαστικό να δουλεύεις με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ή προβλήματα και χρειάζονται βοήθεια στο ταξίδι εξερεύνησης και αλλαγής του εαυτού τους στοχεύοντας στην απαλλαγή από συμπτώματα ή συμπεριφορές που τους βασανίζουν. Το ενδιαφέρον μου για τη ψυχολογία ξεκίνησε από το τέλος Λυκείου όπου μέσα από δικές μου αναζητήσεις άρχισα να διαβάζω βιβλία ψυχολογίας που κυκλοφορούσαν τότε και συνειδητοποίησα ότι αυτή η επιστήμη με εκφράζει και αυτή θα σπουδάσω. Έκτοτε την υπηρετώ με αφοσίωση , ενδιαφέρον , κατανόηση και σεβασμό στο συνάνθρωπο και στις ανάγκες του.
Στην καριέρα σας υπήρξε ποτέ τίποτα που να σας κάνει εντύπωση; Κάτι που δεν περιμένατε ποτέ να αντιμετωπίσετε πριν αρχίσετε;
Κατά την διάρκεια των 36 χρόνων που ασκώ το λειτούργημα – επάγγελμα της ψυχολόγου υπήρξαν πολλές φορές που προβληματίστηκα , λυπήθηκα , θύμωσα με καταστάσεις περίπλοκες που απαιτούσαν ιδιαίτερους χειρισμούς .
Πιστεύετε τα δικαιώματα του παιδιού αναγνωρίζονται; Απο γονείς, απο την κοινωνία, απο τα ίδια τα παιδιά;
Θεωρητικά τα παιδιά σήμερα ζουν στην εποχή της αφθονίας ερεθισμάτων αλλά και αγαθών. Οι γονείς δείχνουν πιο ευαισθητοποιημένοι αλλά και ενημερωμένοι για θέματα ψυχικής υγείας ενώ είναι παραδεκτό ότι η ελληνική οικογένεια λειτουργεί παιδοκεντρικά. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια είμαστε θεατές μιας σωρείας αρνητικών γεγονότων με επίκεντρο τα παιδιά είτε ως πρωταγωνιστές είτε ως θύματα ( περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας , εκφοβισμού , συμμορίες ανηλίκων , σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης κλπ). που δημιουργούν σοβαρούς ενδοιασμούς για το σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού και προβληματισμούς για τις συμπεριφορές βίας μεταξύ των εφήβων. Δυστυχώς αυτά επιβεβαιώνονται και από την σχετική έκθεση της UNICEF (2021), όπου παρότι η χώρα μας βρίσκεται ανάμεσα στους σταθερούς υπερασπιστές των παιδικών δικαιωμάτων, στην πραγματικότητα υπάρχουν αρκετές δυσκολίες (49,4% των παιδιών-θυμάτων ήταν θύματα σωματικής βίας, 29,5% σεξουαλικής βίας και 18% ενδοοικογενειακής βίας ενώ είμαστε πιο ψηλά από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ και στα ποσοστά σχολικού εκφοβισμού (27% έναντι 23%). Ενώ πάντως, η προστασία των παιδιών είναι αρμοδιότητα της πολιτείας, δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε ότι όλοι μας έχουμε ρόλο σε αυτήν.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα σημερινά παιδιά είναι πιο ευαίσθητα από παιδιά προηγούμενων γενιών. Ποια είναι η δικιά σας άποψη πάνω σε αυτό;
Αν με το «ευαίσθητα» εννοούμε ότι δεν είναι αρκετά ανθεκτικά θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι κάθε γενιά έχει τις δικές της προκλήσεις. Πολλά από τα προβλήματα των προηγούμενων γενιών είναι σε μεγάλο βαθμό λυμένα ,όμως τα έχουν αντικαταστήσει άλλα. Φαίνεται ότι τα σημερινά παιδιά «γνωρίζουν» από νωρίς το άγχος και τις οδυνηρές του επιπτώσεις , την κατάθλιψη , τα προβλήματα συμπεριφοράς , δυσκολίες στον ύπνο κλπ. Μην ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια καταιγιστική εποχή, που οι γονείς συχνά πυκνά δεν αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στα παιδιά τους γιατί είναι επιφορτισμένοι με σοβαρά προβλήματα επιβίωσης με συνέπεια η επαφή τους με αυτά σε αρκετές περιπτώσεις να περιορίζεται στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν υλικά αγαθά μη λαμβάνοντας υπόψη τις ψυχικές τους ανάγκες..
Ποια βήματα πιστεύετε είναι απαραίτητα για την ορθή ανάπτυξη της ηθικής νοημοσύνης των παιδιών;
Η καλή επικοινωνία των γονέων με το παιδί , η συστηματική ενασχόληση μαζί του, ο σεβασμός των συναισθημάτων και των ψυχικών του αναγκών καθώς και η σαφής οριοθέτηση στη διαπαιδαγώγησή τους θα βοηθήσουν καθοριστικά. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι πολύ πιο εύκολο για το παιδί μεγαλώνοντας ,να σέβεται τους άλλους και να αποκτήσει ενσυναίσθηση δηλ. να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα που προκαλεί στον άλλο με τη συμπεριφορά του , να αποδέχεται τη διαφορετικότητα και να μάθει να συνεργάζεται .
Τι συμβουλή θα δίνατε στα παιδιά των νέων γενιών;
Ακούγεται μάλλον τετριμμένο όμως νομίζω ότι μία καλή συμβουλή είναι «να πέφτεις εννιά φορές και να σηκώνεσαι δέκα». Να μην το βάζουν κάτω, να κυνηγάνε τους στόχους τους, πάντα βέβαια με σεβασμό στον εαυτό τους και στους άλλους. Κι ακόμα κι αν δεν πετυχαίνουν πάντα αυτό που είχαν αρχικά στο μυαλό τους, να απολαμβάνουν το ταξίδι μέχρι εκεί. Η ζωή είναι γεμάτη εμπειρίες αλλά για να τις γευτούμε όλες, πρέπει να είμαστε οπλισμένοι με υπομονή και δύναμη. Αυτό που στην ψυχολογία συνηθίζουμε να αποκαλούμε «ψυχική ανθεκτικότητα».
Άρθρο 6.- 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν ότι κάθε παιδί έχει εγγενές δικαίωμα στη ζωή. 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη μέρη εξασφαλίζουν, στο μέτρο του δυνατού, την επιβίωση και την ανάπτυξη του παιδιού.
Σχολιάστε