Artwork by Mahbube Ebrahimi

Γάζα: η πιο σκοτεινή λωρίδα

Η ιστορία αυτής της περιοχής που λέγεται Παλαιστίνη, ξεκινά ήδη από τους πρώτους προϊστορικούς χρόνους, όταν κατοικήθηκε από όλες σχεδόν τις μεγάλες δυνάμεις που πέρασαν από τη Μέση Ανατολή. Αυτό το εύφορο κομμάτι γης υπήρξε στο στόχαστρο μεγάλων κατακτητών και αποτέλεσε μια σκηνή στην οποία διαδραματίστηκαν και συνεχίζουν να διαδραματίζονται, αιματηρές εμπόλεμες συρράξεις. Αυτή η ιστορική περιοχή στη Μέση Ανατολή, μεταξύ της Μεσογείου και του Ιορδάνη ποταμού, γνωστή σε κάποιους και ως Γη του Ισραήλ ή Άγιοι Τόποι, και ιδιαίτερα η περιοχή της Ιερουσαλήμ, έχει κομβική σημασία και απασχολεί το σύγχρονο διπλωματικό κόσμο για περισσότερο από έναν αιώνα.

Το πιο σύγχρονο ζήτημα που απασχολεί την παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή και αφορά την Παλαιστίνη ξεκινά κατά τον 19ο αιώνα. Όταν στην Ευρώπη ξεκινούν οι διωγμοί και οι οργανωμένες εξοντώσεις Εβραίων, γεννιέται ο σιωνισμός ως ένα κίνημα εθνικοποίησης της εβραϊκής θρησκείας και τα θύματα των εχθροπραξιών οδηγούνται στην αναζήτηση καλύτερης τύχης και σταθερής εγκατάστασης στην Παλαιστίνη, για θρησκευτικούς λόγους. Με την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας η Μεγάλη Βρετανία αναλαμβάνει τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής και το 1917 η βρετανική κυβέρνηση υπογράφει τη Διακήρυξη Μπάλφουρ και τάσσεται υπέρ της ίδρυσης ενός εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη, ενώ τρία χρόνια μετά, τον Αύγουστο του 1920 η Συνθήκη των Σεβρών αναγνωρίζει τις διεκδικήσεις της εβραϊκής κοινότητας.

Το αποκορύφωμα της παγκόσμιας συζήτησης έρχεται το 1947 όταν ο ΟΗΕ αποφασίζει την ίδρυση των δύο κρατών, υιοθετώντας το ψήφισμα 181, σύμφωνα με το οποίο δόθηκε 55% της ορισμένης έκτασης στην εβραϊκή κοινότητα και το 43% στην αραβική (διαμοιρασμός δυσανάλογος με τον πληθυσμό των δύο λαών), θέτοντας όμως την πόλη της Ιερουσαλήμ υπό διεθνή έλεγχο. Παρά την αντίσταση των Παλαιστινίων και του τότε αραβικού κόσμου το πλάνο υιοθετείται και το 1948 γεννιέται το κράτος του Ισραήλ. Ταυτόχρονα όμως γεννιέται και μία διαμάχη που μετρά χιλιάδες νεκρούς. Την ίδια χρονιά οι γείτονες του νεοσύστατου κράτους κηρύττουν πόλεμο. Ο πόλεμος αυτός είχε ως αποτέλεσμα το Ισραήλ να φτάσει σε σημείο να κατέχει το 78% της περιοχής και να ξεκινήσει μια διαδικασία μαζικής εκδίωξης και καταστροφής του ιθαγενικού πληθυσμού.

Μία μέρα χαραγμένη στην εθνική μνήμη των Παλαιστινίων η οποία ονομάζεται Νάκμπα (η καταστροφή), είναι η 14η Μαΐου του 1948: 700.000 Παλαιστίνιοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, οι άνθρωποι αυτοί μέχρι και σήμερα περνούν όλη τους τη ζωή σε στρατόπεδα προσφύγων. Τον Ιούνιο του 1967 σε ένα παγκόσμιο κλίμα ανάδειξης αντιαποικιακών κινημάτων, διαδραματίζεται ο Πόλεμος των 6 Ημερών, μια σύγκρουση από την οποία το Ισραήλ βγαίνει νικητής με τη μεγαλύτερη έκταση της περιοχής υπό την κατοχή του και η ελπίδα για αραβική ανεξαρτησία σταδιακά σβήνει.

Παρόλα αυτά στις 9 Δεκεμβρίου του 1987 οι Παλαιστίνιοι εξεγείρονται κατά της ισραηλινής κατοχής. Αναφερόμαστε στην περίοδο της πρώτης Ιντιφάντα. Τότε ξεκινά μια άνιση μάχη μεταξύ νέων που χρησιμοποιούν πέτρες και αυτοσχέδια όπλα και ενός τεχνολογικά προηγμένου στρατού, που λήγει με τις ιδιαίτερα προβληματικές Συμφωνίες του Όσλο. Προβληματικές, γιατί ενώ αναγνωρίζεται το κράτος του Ισραήλ, δεν προβλέπουν κάτι αντίστοιχο για την άλλη πλευρά. Αντί αυτού, δημιουργείται η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία ελέγχεται οικονομικά σε πολύ μεγάλο βαθμό από το ισραηλινό κράτος καταλήγοντας σε μία συνεργασία εναντίον των Παλαιστινίων.

Η Χαμάς, οργάνωση που προκύπτει την περίοδο της πρώτης Ιντιφάντα και χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική, εντείνει τις επιθέσεις της κατά Ισραηλινών και οι συμφωνίες διαλύονται, καθώς η ίδια η οργάνωση γίνεται αυξανόμενα δημοφιλής, εξαιτίας του γεγονότος ότι παρουσιάζεται ως ένα κίνημα ανεξάρτητο από τη διεφθαρμένη Παλαιστινιακή Αρχή. Από το 2001 συνεχίζει μία διαμάχη με άνισους όρους, όπου σε μία Παλαιστίνη υπό καθεστώς Ισραήλ και στη Γάζα -ή αλλιώς τη μεγαλύτερη ανοικτή φυλακή του κόσμου- οι Παλαιστίνιοι γίνονται πρόσφυγες στην ίδια τη χώρα που γεννήθηκαν.

Το Μάιο του 2021 το ζήτημα αναζωπυρώθηκε ξανά και το κράτος του Ισραήλ βομβάρδιζε ασταμάτητα την περιοχή της Γάζας και τα κατεχόμενα εδάφη των Παλαιστινίων για πάνω από δέκα μέρες. Από την αναζωπύρωση αυτή μετράμε πάνω από 230 νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες, συνολικά πάνω από 38.000 ανθρώπους που έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, καθώς τα σπίτια πολλών από αυτούς έχουν πλέον μετατραπεί σε σορούς από μπετόν και σίδερα.

Ο τέταρτος ισχυρότερος στρατός του πλανήτη ισχυρίζεται πως βιαιοπραγεί εναντίον αμάχων για να προστατευτεί… Να προστατευτεί από τι; Πόσα ακόμα νεκρά παιδία για να νιώσει ο ισραηλινός στρατός ότι η απειλή πέρασε; Επιθέσεις σε στρατόπεδα προσφύγων και βομβαρδισμοί σπιτιών μοιάζουν περισσότερο με εγκλήματα πολέμου και λιγότερο με αυτοάμυνα. Και ο πλανήτης; Οι υπερδυνάμεις παρακολουθούν χωρίς να επεμβαίνουν (εκτός φυσικά αν είναι για να πουλήσουν όπλα). Τα ΜΜΕ; Τα συμβατικά μέσα για μία ακόμη φορά παρουσιάζουν το ζήτημα της Παλαιστίνης ύποπτα μονόπλευρα, κάνοντας ρεπορτάζ για τις σειρήνες που κράτησαν τους κατοίκους του Τελ Αβίβ ξύπνιους τη νύχτα και όχι για τις μητέρες που μαζέψαν τα παιδία τους στο ίδιο δωμάτιο, ώστε αν πέσει η βόμβα μέσα στην νύχτα να μην μείνει κανείς «πίσω» για να μην ζήσει τον πόνο του θρήνου.

Μιλάμε για εικόνες φρίκης, εικόνες πολέμου, εικόνες μιας γενοκτονίας σε εξέλιξη, τις οποίες όλοι όσοι πραγματικά έχουν τη δύναμη να κάνουν κάτι παρακολουθούν από απόσταση ασφαλείας κάνοντας… «συστάσεις» για παύση πυρών. Την ίδια στιγμή που άλλοι επιλέγουν να μην πάρουν θέση στο θέμα γιατί «είναι ευαίσθητο», εμείς ας επιλέξουμε να μιλήσουμε για τα εγκλήματα που συμβαίνουν, όσο πιο δυνατά γίνεται!

Μαριάννα Σπηλιωτάκη

Σχολιάστε