Ένα βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου πρόσφατα έδωσε την αφορμή για αυτό το άρθρο. Το βιβλίο αυτό λοιπόν, του Martin Sixsmith, “Philomena”, παρουσιάζει την αληθινή ιστορία ενός παιδιού που δίνεται παράνομα για τεκνοθεσία. Πραγματεύεται δηλαδή ένα πρόβλημα που απασχολεί κοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο εδώ και αρκετά χρόνια.
Παράνομη τεκνοθεσία ονομάζεται μια διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο ή ένας οργανισμός είτε τεκνοθετεί, είτε δίνει ένα παιδί για τεκνοθεσία χωρίς τον απαραίτητο σεβασμό στην ανάλογη νομοθεσία. Είναι η τεκνοθεσία που μπορεί να προκύψει από απαγωγή ανηλίκων ή από εμπορία και διακίνηση ανθρώπων. Το φαινόμενο αυτό διακρίνεται σε δύο μορφές: παράνομες διαδικασίες από πρακτορεία τεκνοθεσιών και αγοραπωλησίες στη μαύρη αγορά. Έχοντας μια μακρά ιστορία και όντας άρτια συνδεδεμένο με θρησκευτικές προκαταλήψεις, αλλά και οικονομικά συμφέροντα, είναι ένα έγκλημα για το οποίο δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς χρονολογείται η εμφάνισή του, αλλά γνωρίζουμε σίγουρα ότι απασχολεί τον σύγχρονο κόσμο. Σε κάποιες περιοχές του πλανήτη τα ποσοστά παράνομων τεκνοθεσιών είναι πολύ υψηλά, πράγμα που συμβαίνει και στην Ελλάδα. Οι παράνομες τεκνοθεσίες, που έχουν να κάνουν με την αναζήτηση παράνομου οικονομικού κέρδους, παραβιάζουν πλήθος δικαιωμάτων των παιδιών και συγκεκριμένες, οικουμενικά αποδεκτές, αρχές που προβλέπουν την προστασία των συμφερόντων των παιδιών. Αυτές οι αρχές παραβιάζονται όταν η προτεραιότητα της τεκνοθεσίας είναι η εύρεση παιδιού για τους θετούς γονείς και όχι μιας ιδανικής οικογένειας για το παιδάκι.
Η επόμενη λογική ερώτηση τώρα θα ήταν: Από πού πηγάζουν τα κίνητρα για αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις; Η απάντηση είναι αρκετά κλισέ, αλλά απόλυτα ρεαλιστική. Τα χρήματα. Οι άνθρωποι ή τα ινστιτούτα που είναι υπεύθυνα για αυτές τις παραβιάσεις, εκμεταλλεύονται την πολύπλοκη γραφειοκρατία που κρύβεται πίσω από μια τυπική τεκνοθεσία, υποσχόμενοι στους μελλοντικούς θετούς γονείς να τους βοηθήσουν εξοικονομώντας τους χρόνο, παραβλέποντας αυτή ακριβώς τη χρονοβόρα τυπική διαδικασία. Από την άλλη μεριά, δεν μας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες παρατηρείται έντονη αύξηση του προβλήματος αυτού, εξαιτίας ακριβώς του ότι πολλές μητέρες φτάνουν σε σημείο να πουλούν τα ίδια τους τα παιδιά. Μαρτυρίες αυτών των γυναικών αποδεικνύουν πως και οι ίδιες είναι μάλλον θύματα και όχι θύτες της εμπορίας βρεφών, αφού μιλούν για ακραίες καταστάσεις στις οποίες ακόμα και το ελάχιστο ποσό χρημάτων ήταν ζωτικής σημασίας για αυτές, ενώ ταυτόχρονα γνώριζαν πως δεν θα μπορούσαν σε καμία περίπτωση να αναθρέψουν σωστά το πλάσμα αυτό που είχαν φέρει στον κόσμο.
Είναι ένα φαινόμενο πιο σύγχρονο από ποτέ. Γιατί; Γιατί οι συνθήκες που επικρατούν τη δεδομένη περίοδο στον πλανήτη το ευνοούν απόλυτα. Από τον πόλεμο μέχρι την φτώχεια, σε κάθε περίπτωση που ανθρώπινοι πληθυσμοί είναι ευάλωτοι ή αδύναμοι, οι διακινητές βλέπουν μόνο ευκαιρίες αύξησης του κέρδους τους. Ανέκαθεν σε περιόδους μαζικών βεβιασμένων μετακινήσεων, χαρακτηριστικό και της εποχής μας, παρατηρούνταν ραγδαία αύξηση της εμπορίας ανθρώπων, διότι αμέσως οι άνθρωποι αυτοί γίνονται ‘εύκολοι στόχοι’ και πόσω μάλλον τα μικρά παιδιά.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολύ αισθητές προσπάθειες, τόσο για την πάταξη των εγκληματικών οργανώσεων, όσο και για την εξέλιξη και εξειδίκευση της νομοθεσίας που αποβλέπει στην προστασία των παιδιών και την ομαλή διεξαγωγή της τεκνοθεσίας. Παρόλα αυτά, δεν παύει να είναι ένα φαινόμενο που μας απασχολεί ακόμα και ακριβώς για αυτόν το λόγο είναι καθήκον μας να δράσουμε συλλογικά για να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα. Φυσικά θα πρέπει να εμποδίσουμε το πρόβλημα από το να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις, κάτι το οποίο θα δρούσε ανασταλτικά για την διαμόρφωση μίας πιο ανθρωπιστικής κοινωνίας. Δεν έχουμε καμία δικαιολογία για να σταματήσουμε να παλεύουμε και να ελπίζουμε για ένα καλύτερο αύριο, το οποίο θα ξεκινήσει από τη στιγμή που θα καταλάβουμε τη δύναμη που υπάρχει μέσα στον κάθε έναν από εμάς να αλλάξουμε τον κόσμο, όχι για εμάς τους ίδιους, αλλά για τις γενιές που έπονται.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος #19 των “Αποδημητικών Πουλιών”, που κυκλοφόρησε με την Εφημερίδα των Συντακτών στις 21 Νοεμβρίου 2020.
Σχολιάστε