Πριν από λίγο καιρό, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ένα βίντεο αναρτήθηκε στα ελληνικά ΜΜΕ που απεικονίζει μια γυναίκα με φουλ χιτζάμπ που άρχισε να το αφαιρεί. Μετά άρχισε να μιλάει για ελευθερία. Έδειξα αυτό το βίντεο στους μη μουσουλμάνους φίλους μου και τους ρώτησα για τις εντυπώσεις τους. Όλοι τους είπαν ότι το χιτζάμπ ήταν εμπόδιο στην ελευθερία της. Έτσι, αυτή η αναπαράσταση δίνει την εντύπωση στο ευρύ κοινό ότι το χιτζάμπ είναι εμπόδιο. Αλλά κατά τη γνώμη μου, το βίντεο θα ήταν ακριβές εάν απεικόνιζαν επίσης γυναίκες που φορούν χιτζάμπ να μιλούν για την ελευθερία, χωρίς να βλέπουν την ύπαρξή της ως εμπόδιο.
Τα ανθρώπινα όντα έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν για τα ρούχα τους και την υποχρέωση να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Αυτή είναι μια από τις βασικές αρχές σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ταυτόχρονα, στα ΜΜΕ το πρώτο πράγμα που υποτίθεται ότι έχει σημασία είναι η αμεροληψία και η έκφραση της αλήθειας, έτσι δεν είναι; Γιατί, λοιπόν, τα Μέσα Ενημέρωσης δεν επενδύουν στη δημιουργία ενός βίντεο επιτυχημένων γυναικών με χιτζάμπ; Έχετε δει ποτέ βίντεο με επιτυχημένη γυναίκα με χιτζάμπ στα ελληνικά Μέσα; Έχετε ρωτήσει ποτέ τις γυναίκες με χιτζάμπ τι είδους προβλήματα αντιμετωπίζουν; Γιατί πάντα προσποιούμαστε ότι το πρόβλημα δεν υπάρχει ή το υποτιμούμε αντί να βρίσκουμε λύση;
Πιστεύω ότι στις μέρες μας τα ΜΜΕ παίζουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο που η κοινωνία διαμορφώνει τις απόψεις της. Παρατηρώντας τα στερεότυπα που αναπαράγουν τα ΜΜΕ σχετικά με τις μουσουλμάνες γυναίκες, καθώς και τον λάθος τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι με βλέπουν ως γυναίκα με χιτζάμπ, αποφάσισα να κάνω μια βαθύτερη έρευνα σχετικά με το ρόλο που παίζουν τα ΜΜΕ στον τρόπο που φαίνονται οι γυναίκες με χιτζάμπ στην κοινωνία.
Μετά από πολλές συνεντεύξεις με διαφορετικά άτομα, συνειδητοποίησα ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων λαμβάνει πληροφορίες για το Ισλάμ και τις Μουσουλμάνες μόνο μέσω των ΜΜΕ. Αποφάσισα να ξεκινήσω την έρευνά μου παίρνοντας μερικές συνεντεύξεις με ντόπιους από την Ελλάδα και ρωτώντας τους ποια είναι η εικόνα τους για τις μουσουλμάνες γυναίκες με χιτζάμπ με βάση την εκπροσώπηση των μέσων ενημέρωσης. Ο (Ε), ένας 40χρονος από την Αθήνα, απάντησε «μια ντροπαλή γυναίκα που κρύβεται πάντα πίσω από τον σύζυγό της» και η (Μ), μια νεαρή γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, απάντησε, «οι εικόνες που προβάλλουν τα ΜΜΕ μας για μουσουλμάνες είναι ότι δεν έχουν δικαιώματα ούτε στο σπίτι ούτε στην κοινωνία». Ένας άλλος νεαρός είπε, «η εικόνα των μουσουλμάνων γυναικών στο μυαλό μου σύμφωνα με αυτό που μας δείχνουν πάντα τα Μέσα είναι ότι οι γυναίκες που είναι καλυμμένες από την κορυφή μέχρι τα νύχια με μαύρα υφάσματα είναι στενόμυαλες». Την ίδια στιγμή, ο φίλος του, που ήταν επίσης εκεί, είπε «είναι καλύτερα να πούμε ότι η πλειοψηφία πιστεύει ότι οι γυναίκες με χιτζάμπ είναι απαίδευτες γυναίκες που δεν έχουν το δικαίωμα από τους γονείς ή τους συζύγους να έχουν εκπαίδευση».
Σε όλες τις συνεντεύξεις έλαβα αρκετές απαντήσεις, τονίζοντας το γεγονός ότι οι γυναίκες με χιτζάμπ δεν έχουν ανθρώπινα δικαιώματα, δεν επιτρέπεται να βγαίνουν έξω από το σπίτι ή ακόμη δεν έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν μόνες τους τα ρούχα τους. Αυτό είναι κάτι που δεν συμφωνεί καθόλου με την προσωπική μου εμπειρία ως μουσουλμάνα. Φαίνεται ότι τα Μέσα αγνοούν το θέμα και παρουσιάζουν τη λάθος εικόνα των γυναικών με χιτζάμπ και αυτό έχει πολύ σοβαρή επίδραση στην εντύπωση της κοινωνίας για αυτές. Στην πραγματικότητα, μπορεί να ειπωθεί ότι η πλειονότητα των αρνητικών εικόνων δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές εμπειρίες της ζωής αυτών των γυναικών.
Στην πραγματικότητα, διαφορετικές θρησκευτικές υποομάδες βλέπουν με διαφορετικό τρόπο τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και τα δικαιώματα των γυναικών. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να διευκρινιστεί από τα ΜΜΕ όταν αναφέρουν θέματα σχετικά με τις μουσουλμάνες γυναίκες και οι πεποιθήσεις μερών μιας συγκεκριμένης ομάδας πρέπει να δηλώνονται κατά τη διάρκεια των ρεπορτάζ των μέσων ενημέρωσης και δεν πρέπει να παρουσιάζουν όλες τις γυναίκες με χιτζάμπ ότι ζουν στις ίδιες συνθήκες. Τις περισσότερες φορές αυτό συμβαίνει λόγω εσφαλμένης μετάφρασης και έλλειψης προηγμένων πρακτορείων ειδήσεων που διαθέτουν τοπικά και μουσουλμανικά δίκτυα και ρεπόρτερ, και μερικές φορές λόγω μεροληπτικών αναφορών από ορισμένους δημοσιογράφους που οδηγούν σε αύξηση των ισλαμοφοβικών ή ξενοφοβικών τάσεων. Η παρουσίαση αυτών των παραμορφωμένων πληροφοριών καθιστά πιο περίπλοκο για τις γυναίκες με χιτζάμπ να ενσωματωθούν νωρίτερα στην τοπική κοινωνία, να βρουν δουλειά ή να κάνουν νέους φίλους.
Προκειμένου να έχω μια ξεκάθαρη εικόνα του τρόπου με τον οποίο επηρεάζεται η ζωή των γυναικών με χιτζάμπ από αυτή την αναπαράσταση των μέσων ενημέρωσης, αποφάσισα να κάνω συνεντεύξεις με διαφορετικές γυναίκες με χιτζάμπ που ζουν στην Ελλάδα. Ξεκίνησα τη συνέντευξή μου με αυτή την ερώτηση: το να φοράς χιτζάμπ ήταν δική σου προσωπική επιλογή; Και οι απαντήσεις που έλαβα ήταν διαφορετικές.
Η κα (F) είπε, «όχι, δεν ήταν προσωπική μου επιλογή γιατί γεννήθηκα σε μια ισλαμική χώρα και έπρεπε να φορέσω χιτζάμπ, αλλά μετανάστευσα σε άλλη χώρα αποφάσισα να το βγάλω». Κα (Μ) «ναι, παρόλο που γεννήθηκα στην Ελλάδα, άρχισα να φοράω χιτζάμπ σύμφωνα με τη θέλησή μου». Κα (Ζ): «ήταν προσωπική μου επιλογή, αλλά λόγω της κοινότητας υποδοχής, έπρεπε να σταματήσω να φοράω το χιτζάμπ μου». Ζήτησα από την κα (Ζ) να μου εξηγήσει περισσότερα και μου το εξήγησε ως εξής: «Οι άνθρωποι κοιτάζουν. ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι με κοιτούσαν επίμονα και με αντιμετώπιζαν και τα σχόλια που έλαβα επανειλημμένα για το χιτζάμπ μου ήταν γυναίκες του ISIS, τρομοκράτες, κλέφτες και βρώμικες μουσουλμάνες. Όλοι αυτοί οι λόγοι με έκαναν να αφαιρέσω το χιτζάμπ μου χωρίς τη θέλησή μου. Μου άρεσε το χιτζάμπ μου, αλλά μετά από τέσσερα χρόνια ζωής σε μια κοινωνία που βλέπει το χιτζάμπ ως ένοχη ετυμηγορία, δεν μπορούσα να το χειριστώ άλλο και αντιμετώπισα πολλά ψυχολογικά προβλήματα εξαιτίας αυτού. Είχα δύο επιλογές: είτε να κρατήσω το χιτζάμπ μου και να μείνω μακριά από την κοινωνία είτε να εγκαταλείψω το χιτζάμπ μου και να συγχωνευτώ στην κοινωνία. Τελικά επέλεξα τη δεύτερη επιλογή».
Της ζήτησα να μου εξηγήσει λίγο περισσότερα για τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει λόγω του χιτζάμπ. Η ίδια περιέγραψε «Έχω κάνει πολλές φορές αίτηση για δουλειά σε εστιατόρια και καταστήματα, αλλά όταν είδαν το χιτζάμπ μου στη συνέντευξη, είπαν ότι δεν μπορώ να δουλέψω με χιτζάμπ. Ένας διευθυντής εστιατορίου εξήγησε «θα χάσουμε τους πελάτες μας και θα έχω πολλά προβλήματα λόγω του χιτζάμπ». Τη ρώτησα αν έχει αλλάξει ο τρόπος που τη βλέπει η κοινωνία μετά την αφαίρεση του χιτζάμπ της ή όχι και είπε, «ναι, τώρα η κοινωνία με βλέπει ως έναν οικονομικό μετανάστη που αναζητά δουλειά και δεν άκουσα σχόλια όπως γυναίκα του ISIS ή τρομοκράτη».
Αυτή η συνέντευξη ήταν ένα ξεκάθαρο παράδειγμα του αντίκτυπου στη ζωή των γυναικών με χιτζάμπ και του τρόπου με τον οποίο η παραπληροφόρηση που διαδίδουν τα Μέσα Ενημέρωσης έχει καταστήσει πολύ πιο δύσκολη αυτές τις γυναίκες (μετανάστες ή πρόσφυγες). Αυτό που είναι αντιφατικό, είναι ότι μέχρι πριν από έξι ή επτά περίπου δεκαετίες, οι γυναίκες που ζούσαν στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στα χωριά φορούσαν μαντήλια στο κεφάλι τους. Μπορεί να ειπωθεί ότι αυτή η εικόνα είναι μέρος της συλλογικής μνήμης στη χώρα. Έτσι, τα ΜΜΕ θα μπορούσαν να αναφέρονται στην παράδοση και τον πολιτισμό για να βρουν πολιτιστικά κοινά και να τα χρησιμοποιήσουν για να δημιουργήσουν θετική επιρροή στην τοπική κοινωνία, αντί να αναδημιουργήσουν αρνητικά στερεότυπα για την τρομοκρατία. Αυτό δημιουργεί ψευδαισθήσεις και αυξάνει τον φόβο στην τοπική κοινωνία.
Τα ΜΜΕ έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν και να κατευθύνουν τις αλλαγές. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα παραδοσιακά μέσα (συμπεριλαμβανομένης της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου) μπορούν να ξεκινήσουν μια θετική αλλαγή. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, όλοι έχουμε γίνει μάρτυρες πώς διαφορετικοί τομείς, όπως η βιομηχανία του κινηματογράφου ή της μόδας, έχουν επηρεαστεί από τον τρόπο που αναπτύσσονται τα Μέσα. Έχουν υιοθετήσει μια πιο θετική άποψη για διαφορετικές εμφανίσεις, χρώματα δέρματος, σώματα κ.λπ. Στην πραγματικότητα, ένα βήμα για την κοινωνία θα μπορούσε να είναι η εκτύπωση αφισών επιτυχημένων γυναικών με πέπλο στους τοίχους της πόλης, φωτογραφίες μοντέλων με πέπλο ή κινούμενα σχέδια της Disney με χαρακτήρας καλυμμένων μουσουλμάνων κοριτσιών.
Δίνοντας στις γυναίκες με χιτζάμπ περισσότερη ορατότητα στην κοινωνία στην οποία ζουν, δίνουν επίσης σε αυτές το αίσθημα ότι ανήκουν σε αυτήν την κοινωνία και ότι είναι αποδεκτές από αυτήν. Αυτό, στην πραγματικότητα, είναι το πρώτο βήμα προς την κοινωνική ένταξη. Και όσο πιο εύκολη είναι η διαδικασία της ένταξης, τόσο πιο γρήγορη θα είναι η πρόοδος αυτής της κοινωνίας.
Σχολιάστε