Artwork by Alexandra Cosovan

Οι δυσκολίες στην καθημερινότητα ενός μη δυαδικού ατόμου

Όλοι γνωρίζουμε την προκατάληψη που υπάρχει μεταξύ του ανδρικού και γυναικείου φύλου. Ωστόσο, αυτό που πολλοί φαίνεται να αγνοούν είναι η καταπίεση που δέχονται οι άνθρωποι που δεν συμμορφώνονται με κανένα από αυτά τα δύο φύλα. Θα έλεγα ότι η έλλειψη συναίσθησης και η αδιαφορία είναι δύο από τις πιο βάναυσες μορφές διακρίσεων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ζήτησα από τo φίλo μου, που τώρα έχει το όνομα Michelle, να κάνουμε μια συζήτηση σχετικά με το θέμα, προκειμένου να αποκτήσω μια εικόνα για τους αγώνες και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα μη δυαδικά άτομα στην κοινωνία μας.

Το μη-δυαδικό (non-binary) είναι ένας όρος-ομπρέλα για τα άτομα που δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ούτε ως “άνδρα”, ούτε ως “γυναίκα”. Επιπλέον, οι μη-δυαδικές ταυτότητες μπορεί να περιλαμβάνουν άτομα που ενσωματώνουν ορισμένες πτυχές των δυαδικών ταυτοτήτων, ενώ άλλα που τις απορρίπτουν όλες. Το Michelle αυτοπροσδιορίζεται ως μη-δυαδικό άτομο για περισσότερο από μισό χρόνο και είναι έτοιμο να ενημερώσει τον κόσμο σχετικά με την ταυτότητα φύλου του.

«Κατά τη γνώμη μου, αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν είναι ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ του βιολογικού φύλου, με το οποίο γεννιόμαστε, και της ταυτότητας φύλου μας. Οι άνθρωποι δεν είναι άσπρο – μαύρο και δεν πρέπει να περιορίζουμε τους εαυτούς μας εξαιτίας των παρανοήσεων που κάνουν οι άλλοι βάσει των σωμάτων μας. Φοβάμαι ότι η μεροληψία που αντιμετωπίζουμε καθημερινά δεν οφείλεται μόνο στην έλλειψη συναίσθησης ή αναπαραστάσεων, αλλά και σε παρανοήσεις και στο γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι δεν κατανοούν πλήρως τι πραγματικά σημαίνει το να είσαι μη-δυαδικό άτομο», μου είπε.

Χωρίς να το καταλάβουμε, είχαμε ξεκινήσει τη συζήτησή μας από την παραπληροφόρηση που διαδίδεται εδώ και καιρό. Πρώτα απ’ όλα, το κοινωνικό φύλο (gender) αναφέρεται σε κοινωνικά κατασκευασμένους ρόλους, εκφράσεις και συμπεριφορές, ενώ το βιολογικό φύλο (sex) αφορά τα βιολογικά χαρακτηριστικά με τα οποία γεννιόμαστε (συνήθως κατηγοριοποιούνται ως γυναικεία ή ανδρικά). Το κοινωνικό φύλο δεν έχει καμία σχέση με τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Η ταυτότητα φύλου αποτελεί τεράστιο μέρος της αίσθησης του εαυτού ενός ατόμου, ενώ ο σεξουαλικός προσανατολισμός λειτουργεί ως απλό συστατικό της ταυτότητας κάποιου, επομένως είναι και τα δύο προσωπικά, αλλά δεν συνδέονται με κανέναν τρόπο.

Η πρώτη μου ερώτηση αφορούσε το πώς μπορεί κάποιο άτομο να γνωρίζει με βεβαιότητα εάν είναι μη-δυαδικό ή όχι, στην οποία απάντησε: «Πιστεύω ότι η “διεργασία” είναι διαφορετική για το καθένα. Για παράδειγμα, έχω ακούσει από πολλούς ανθρώπους ότι αισθάνονται σαν να έχουν γεννηθεί σε λάθος σώματα, ενώ για μένα αυτό δεν ίσχυε. Θα έφτανα στο σημείο να πω ότι η ταυτότητα φύλου μου είναι ένας τρόπος να εκφράσω τη διαφωνία μου με ολόκληρο το σύστημα που σχετίζεται με το φύλο».

Στη συνέχεια ρώτησα αν είχε παρατηρήσει αλλαγές στη συμπεριφορά των άλλων από τότε που τους είπε για την ταυτότητα φύλου του. «Πάντα θα υπάρχουν αρνητικά σχόλια και αντιδράσεις. Οι άνθρωποι είναι επιφυλακτικοί με τις αλλαγές, παραβλέποντας το γεγονός ότι κάθε αλλαγή είναι προοδευτική και αναπόφευκτη. Ωστόσο, πιστεύω ακράδαντα ότι η ταυτότητα φύλου δεν έχει να κάνει με τη γνώμη των άλλων», μια δήλωση με την οποία συμφωνώ απόλυτα.

Στη συνέχεια συζητήσαμε για τις συνήθεις παρανοήσεις σχετικά με αυτό. Στην πραγματικότητα είναι πολλοί εκείνοι που θεωρούν ότι το να είναι ένα άτομο μη-δυαδικό είναι μια μόδα ή μια ιδιορρυθμία. Έχουμε και οι δύο ακούσει να το χαρακτηρίζουν ως «μια ιδέα που σκέφτηκαν άνθρωποι που έχουν πολύ ελεύθερο χρόνο». Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που αρνούνται να χρησιμοποιήσουν τις κατάλληλες αντωνυμίες, απλώς και μόνο επειδή το άλλο άτομο δεν τους φαίνεται μη-δυαδικό. «Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, δηλαδή το να φαίνεται ένα άτομο μη-δυαδικό ή όχι. Θα πρέπει να σταματήσουμε να κατηγοριοποιούμε έμφυλα τους ανθρώπους, με βάση τα ρούχα και την εμφάνισή τους. Στην τελική, όλα αυτά είναι θέματα προτίμησης», εξηγεί.

Το μήνυμα που κράτησα από αυτή τη συζήτηση είναι ότι ο σεβασμός και η αποδοχή που δείχνουμε προς του ανθρώπους δεν πρέπει να προκύπτουν μόνο και μόνο επειδή ταιριάζουν με τη δική μας εικόνα για το τι είναι «φυσιολογικό». Οι άνθρωποι δεν πρέπει να κρίνονται από τις προτιμήσεις ή την ταυτότητα φύλου τους, αλλά από τις ηθικές αξίες και τον χαρακτήρα τους.

Αλεξάνδρα Κοσοβάν

Σχολιάστε